Syndroom van Asperger en hoogbegaafdheid

Het Syndroom van Asperger is een autismespectrumstoornis. Autisme is geen ziekte, maar een neurologische aandoening die, zoals tegenwoordig algemeen wordt aangenomen, ontstaat als gevolg van genetische en omgevingsfactoren.

Het diagnosticeren van autisme is geen exacte wetenschap; het vindt voornamelijk plaats aan de hand van symptomen en er is altijd enige mate van subjectiviteit.

Voor iedereen die wil weten wat werken zo lastig maakt voor mensen met Asperger, maar ook hoe met slechts kleine aanpassingen problemen kunnen worden voorkomen, beveel ik van harte het zeer overzichtelijke en toegankelijke boek van Rudy Simone aan.

Werken met Asperger. Tips & tools voor mensen met Asperger, collega’s en werkgevers. Simone, R. (2011). Hogrefe Uitgevers, Amsterdam.

Het komt behoorlijk vaak voor, dat slimme mensen ook een diagnose hebben voor een autisme spectrum stoornis of dat er een (sterk) vermoeden bestaat dat ook sprake zou kunnen zijn van een stoornis in het autisme spectrum. Doordat deze mensen sociaal wat minder vaardig zijn, dan op basis van intelligentie en professionele status verwacht wordt. Doordat ze erg veel moeite blijken te hebben met plannen en organiseren (en soms ook uitvoeren) van dagelijkse activiteiten, zowel in de privé en als in de werksituatie. Doordat ze moeite hebben met soepel schakelen van de ene activiteit naar de andere, van de ene situatie naar de andere, of van het ene gespreksonderwerp naar het andere.

Veel volwassenen hebben geen diagnose, simpelweg omdat er vroeger minder oog voor was dan tegenwoordig. De volwassen professionals van nu, hebben zich vaak met heel veel moeite en doorzettingsvermogen, door opleidingen, relaties en baaneisen heen geworsteld. Met vallen en opstaan, vaak met de nodige stress en de nodige (persoonlijke) verbijstering. “Hoe kan het toch dat wat anderen zo gemakkelijk lijkt af te gaan, voor mij zo verdomde moeilijk is?”  “Hoe kan het toch, dat ondanks herhaaldelijk vragen om hulp, steun of begrip, dat ik die helemaal niet krijg?” “Waarom moet alles telkens veranderen?” “Waarom maakt iedereen het mij zo moeilijk?” “Waarom is het nooit goed genoeg?” “Laat me toch met rust, laat het me gewoon op mijn manier doen!”

Door de omgang met meerdere mensen met een (vermoeden van) autisme, ben ik mij gaan verdiepen in de typische kwaliteiten en eigenaardigheden waarover zij beschikken. Maar ook in manieren om ondersteuning te bieden op die vlakken waar iemand met autisme het veel moeilijker heeft dan op grond van opleiding, beroep en/of leeftijd verwacht zou kunnen worden. Omdat mensen met autisme, net als alle mensen met of zonder een extra (DSM) kwalificatie, verschillen qua vaardigheden, persoonlijkheid en temperament, vraagt het een zorgvuldige intake om samen vast te stellen waar de begeleiding zich op moet richten en op welke wijze de ondersteuning het beste vorm gegeven kan worden.

Begeleiding en ondersteuning op maat

De ervaring leert inmiddels, dat de begeleiding van slimme volwassenen met autisme gerelateerde problematiek een langer coachingstraject vraagt met een redelijk vast ritme aan bijeenkomsten van maximaal 1,5uur per keer.

Ik hecht er aan, om ook de partner, collega’s en/of leidinggevenden te ondersteunen in het leren omgaan met de typische eigenaardigheden van hun partner, collega en/of medewerker. Autisme is veelal namelijk niet alleen zwaar voor de gene die er zelf mee leeft, autisme kan ook zwaar zijn voor de naasten die een intensief, meestal dagelijks contact onderhouden.

De ondersteuning van de directe omgeving of naasten kan in de vorm van een consult, voorlichtingsbijeenkomst, drie gesprek of langer lopend begeleidingstraject (ook on the job).